Aandachtspunten rondom coronavirus voor de zorgsector
Diverse zorgorganisaties werken samen om besmettingen te voorkomen en de gevolgen van het virus te beperken. Het is belangrijk dat zorgorganisaties de adviezen of aanwijzingen van de GGD en het RIVM overnemen. Het RIVM heeft de meest actuele informatie op de website staan. Deze informatie is leidend. Voor zorgverleners is het van belang extra alert te zijn op verandering in casusdefinitie en bijbehorende maatregelen. Een aantal aandachtspunten voor de zorgsector met betrekking tot het coronavirus komen in dit artikel verder aan de orde.
Rol ROAZ; borging aanbod van (acute) zorg
Het Regionaal Overleg Acute Zorgketen (ROAZ) is een overleg ten behoeve van de borging van spreiding en bereikbaarheid van acute zorg en crisisdienst GGZ, oftewel spoedeisende hulpverlening. In Nederland zijn er elf zogenoemde ROAZ-regio’s. De aanbieders van acute zorg die betrokken zijn bij de acute zorgketen nemen deel aan het ROAZ. Gedacht kan worden aan onder meer de ziekenhuizen, regionale ambulancevoorzieningen, GGZ en huisartsen. Wanneer een ziekenhuis in de regio noodgedwongen zijn aanbod van acute zorg moet inperken of stopzetten, om welke reden dan ook, overlegt men in het ROAZ over de opvang van de patiënten door bijvoorbeeld andere ziekenhuizen in de regio. Het doel is om binnen het ROAZ afspraken te maken die door de deelnemende zorgaanbieders worden nageleefd, zodat het aanbod van acute zorg blijft gewaarborgd.
De ROAZ vindt zijn wettelijke grondslag in artikel 4 Wet toelating zorginstellingen (WTZi) en de daarop gebaseerde Beleidsregels WTZi. Het Ministerie van VWS heeft de verantwoordelijkheid voor het afstemmen van acute zorg (ook bij rampen en crises) bij de elf ROAZ-regio’s neergelegd.
Vooralsnog kan de verlening van (acute) zorg zoals gebruikelijk worden voortgezet. Medewerkers van zorgaanbieders worden op basis van de maatregelen van de regering van 15 maart 2020 geacht hun werkzaamheden voort te zetten en pas te staken bij klachten en koorts, die wijzen op besmetting met het coronavirus. In het geval het ziekteverzuim onder deze zorgmedewerkers aanzienlijk toeneemt in de komende periode door het coronavirus, de behoefte aan acute zorg door het aantal mensen met besmetting stijgt en/of het aantal beschikbare medische hulpmiddelen afneemt, is er in dat kader mogelijk een rol weggelegd voor de ROAZ. Contact met name nu rondom de aanpak van het coronavirus, is essentieel. De ROAZ kan namelijk worden gebruikt om de distributie van persoonlijke beschermingsmiddelen (Ffp1, 2 en 3 maskers, schorten, handschoenen, desinfectantia en diagnostische testen) zo goed mogelijk te faciliteren zodat de partijen die dit het hardst nodig hebben hier beschikking over krijgen. Daarnaast is in dit kader het betrekken van VVT-aanbieders van belang voor overleg over de doorstroom en (tijdelijke) opvang van (niet besmette) patiënten uit bijvoorbeeld ziekenhuizen. Met regionale afspraken kunnen een eventueel capaciteitstekort en een patiëntenstop mogelijk worden voorkomen, althans blijven de gevolgen daarvan zoveel als mogelijk beperkt.
Aangepaste regelgeving NZa vanwege coronavirus
De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) wil de zorgorganisaties ondersteunen in verband met de grote drukte door de toename van het aantal mensen met een coronabestemming. NZa meent dat haar regelgeving hierin niet mag belemmeren. Om die reden wordt een regel in de medisch-specialistische zorg tijdelijk verruimd en wordt een nieuwe regel gemaakt voor de langdurige zorg.
- Face-to-face consulten medisch-specialistische zorg
Om de kans op besmetting te verkleinen en de druk op ziekenhuizen te helpen verlichten, wordt de regelgeving voor face-to-face consulten tijdelijk verruimd. Ziekenhuizen kunnen daarmee het eerste consult met een patiënt ook op afstand doen. Dat betekent een digitaal of telefonisch consult doen en dit declareren bij de zorgverzekeraar, zonder dat dit gevolgen heeft voor de vergoeding. De toezichthouder heeft overleg met de ziekenhuiskoepels en zorgverzekeraars over de praktische uitvoering van deze verruiming.
- Extra kosten door corona in langdurige zorg
Voor de langdurige zorg komt de NZa ook met een maatregel in verband met het coronavirus. Extra kosten die worden gemaakt om bijvoorbeeld afdelingen te isoleren, besmette mensen te verplegen en extra personeel in te zetten, kunnen worden vergoed via een nieuwe regeling. Hoe die er precies gaat uitzien wordt naar verwachting voor 1 juli bekendgemaakt. In verband met de ernst van de coronasituatie kunnen zorgorganisaties hier ook achteraf een beroep op doen.
Advies KNMG: nood breekt Wet BIG bij tekort zorgmedewerkers
De artsenfederatie KNMG is van mening dat in een crisissituatie, zoals nu ontstaan is in de corona-pandemie, met de regels van de Wet op de Beroepen in de Individuele Gezondheidszorg (Wet BIG) tijdelijk wat soepeler kan worden omgegaan om levens te redden. De Wet BIG is duidelijk: je moet geregistreerd zijn in het register om jezelf arts te mogen noemen en bepaalde handelingen zelfstandig te mogen verrichten, daarnaast moet iemand altijd voldoende bekwaam zijn. De personeelstekorten in de zorg brengen volgens de KNMG met zich dat ‘artsen of geneeskundig specialisten-niet-praktiserend’ die nog over voldoende recente kennis en vaardigheid beschikken onder bepaalde voorwaarden ingezet kunnen worden. Dit geldt ook voor coassistenten, die weliswaar nog geen arts zijn, maar wel al een groot deel van hun coschappen hebben doorlopen en dus ook de nodige praktijkervaring hebben.
Alleen als het echt noodzakelijk is wordt een niet meer of niet nog-geregistreerd persoon ingezet en dan wel diegene die de meest recente praktijkervaring heeft. Ook moet de niet-geregistreerde persoon zoveel mogelijk worden ingezet voor niet-complexe zorg. Daarnaast mag de ervaring van de arts/geneeskundig specialist-niet-praktiserend niet ouder dan tien jaar zijn en moet zijn vaardigheid nog aanwezig zijn of met eenvoudige training en instructie weer voldoende kunnen worden. Volgens KNMG is dit “uiteraard een tijdelijke situatie en moet er in de nabije omgeving een bevoegd en bekwaam arts/geneeskundig specialist aanwezig zijn die kan ingrijpen als dat nodig is”. Wanneer het personeelstekort zodanig groot is dat niet-geregistreerden moeten worden ingezet, moet een ziekenhuis of zorginstelling zelfstandig bepalen. “Iedere bestuurder kan hierin zijn eigen beslissingen nemen”, aldus de KNMG, “en ons advies aan de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) is om in die uitzonderlijke situatie tijdelijk wat soepeler om te gaan met de handhaving rond de regels rond de Wet BIG”.
Heet u naar aanleiding van bovenstaande aandachtspunten vragen en/of heeft u andere vragen rondom de ontwikkelingen van het coronavirus en de gevolgen voor uw zorgorganisatie, neem dan contact op met Yvonne Nijhuis of Astrid Kiewiet.