Geplaatst op 15 juni 2015 14:25 door Yvonne Nijhuis
Strategisch Handhavingskader Zorg opgesteld voor aanpak fouten en fraude in de zorg
Onder regie van het Ministerie van VWS is het zogenaamde Strategisch Handhavingskader Zorg opgesteld door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa), de directie Opsporing van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid (Inspectie SZW), de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD), het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie (OM/FP) en Zorgverzekeraars Nederland (ZN) namens zorgverzekeraars.
Hoofdlijnen
Dit strategisch kader maakt onderdeel uit van het zogenaamde Programmaplan rechtmatige zorg - aanpak van fouten en fraude 2015 - 2018, zoals de minister van VWS dat op 27 maart 2015 heeft gepresenteerd aan de Tweede Kamer. Het beschrijft op hoofdlijnen hoe de genoemde handhavingspartijen (in het document ook wel ketenpartners genoemd) samenwerken bij het versterken van normnaleving in de zorg en de (juridische) instrumenten die zij daarbij tot hun beschikking hebben. Het zal voor verschillende deelsectoren van de zorg nader worden uitgewerkt in een specifieke handhavingsstrategie.
Fouten en fraude in de zorg onacceptabel
Bij fouten en fraude in de zorg gaat het om handelingen die in strijd zijn met wet- of regelgeving en die ten laste komen van middelen die voor de zorg bestemd zijn. Meer concreet gaat het om zorg die onrechtmatig in rekening wordt gebracht omdat de declaratie niet overeenkomt met de (mate van) geleverde zorg of omdat de zorg onterecht ten laste van de Zvw, de Wlz, de Wmo 2015 of Jeugdwet wordt gedeclareerd. Achterliggende gedachte bij de aanpak is dat fouten en fraude in de zorg onacceptabel zijn. Ze ondermijnen het vertrouwen in de integriteit van zorgaanbieders en tasten daarmee het draagvlak in de samenleving aan om bij te dragen aan de kosten van de zorg. De middelen die voor de zorg bestemd zijn, moeten daar op een goede manier aan worden besteed. Dat vereist een cultuur waarin onrechtmatigheden niet worden geaccepteerd, en alle partijen in het zorgstelsel integer omgaan met zorggeld en de geldende wetten en regels naleven. Partijen zetten daarbij stevig in op het voorkómen van fouten en fraude. Bijvoorbeeld door wet- en regelgeving fraudebestendiger te maken en kennis en bewustwording te creëren of door declaraties te controleren op rechtmatigheid. Als blijkt dat zorgaanbieders of patiënten/ cliënten opzettelijk handelen in strijd met wet- en regelgeving met het oog op eigen of andermans (financieel) gewin, dan treden de ketenpartners daar gericht tegen op. Ieder vanuit zijn eigen rol en verantwoordelijkheden.
Handhaving
Een belangrijk onderdeel van deze integrale aanpak is handhaving. Het doel van handhaving is om het gedrag zodanig te beïnvloeden dat alle partijen in de zorg de geldende wetten en regels naleven. Zorgverzekeraars, toezichthouders, opsporingsdiensten en het Openbaar Ministerie werken samen om de normnaleving in de zorgsector te bevorderen. Civielrechtelijke, bestuursrechtelijke, tuchtrechtelijke en strafrechtelijke instrumenten worden in samenhang met elkaar, en met buitengerechtelijke en meer informele instrumenten als voorlichting en communicatie ingezet. Zo beschikken zorgverzekeraars en Wlz-uitvoerders over verschillende (civielrechtelijke) instrumenten in het kader van handhaving bij fouten en vermoedens van fraude. In de overeenkomsten die zij met zorgaanbieders of patiënten en cliënten sluiten, kunnen zij afspraken maken over sancties bij vastgestelde onrechtmatigheden. Bijvoorbeeld afspraken over het ontbinden van de overeenkomst, het opleggen van een boete of aanpassing van de budget- en/of tariefsafspraak. Bij het inzetten van tuchtrecht kan gedacht worden aan de mogelijkheid dat zorgverzekeraars op grond van de tweede tuchtnorm (sub b.) van artikel 47 lid 1 van de Wet BIG een klacht kunnen indienen tegen bijvoorbeeld een arts bij het tuchtcollege. In het evaluatierapport van de Wet BIG is gesignaleerd dat er tot nu toe een weinig actief tuchtrechtelijk handhavingsbeleid wordt gevoerd ten aanzien van zorgfraude. Het instrument van het tuchtrecht zal meer onder de aandacht van zorgverzekeraars worden gebracht, zodat zij dit instrument actiever kunnen gaan inzetten.
Het handhavingskader beschrijft de hoofdlijnen waarlangs partijen willen werken. Hoe dit de praktijk verder zal uitpakken, zal nog moeten blijken.