Geplaatst op 12 januari 2022 10:00
door Matthijs van Rozen
Geschatte leestijd: 4 minuten
Grensoverschrijdende fusie
Binnen de EU kunnen rechtspersonen uit verschillende landen met elkaar juridisch fuseren. Wel gelden bijzondere regelingen voor de medezeggenschap van werknemers en de positie van minderheidsaandeelhouders.
Internationaal ondernemen kan leiden tot het oprichten van een eigen vestiging in het buitenland. Vaak worden daarbij lokale rechtspersonen gebruikt. Elk land kent zijn eigen rechtsvormen. Dat kan de mogelijkheden om te herstructureren binnen de groep beperken. Gelukkig bestaat sinds enkele jaren de mogelijkheid van een grensoverschrijdende fusie. Daarbij kan een rechtsvorm uit het ene land juridisch fuseren met een rechtsvorm uit het andere land.
Toepassingsgebied: EU en EER
De mogelijkheid van de grensoverschrijdende fusie is oorspronkelijk ontstaan vanuit EU rechtspraak. Daarna is deze rechtspraak geïmplementeerd in een EU richtlijn. Dit geeft meteen een beperking: een grensoverschrijdende fusie kan alleen worden toegepast binnen de EU en landen uit de Europese Economische Ruimte. Dit bekent bijvoorbeeld ook, dat de UK na de Brexit hierbuiten valt.
De fusie geldt voor kapitaalvennootschappen, voor Nederland zijn dat de N.V. en de B.V. De Europese SE vennootschap kent een eigen regeling en valt buiten dit blog.
Inbound of outbound fusie
Zoals bij elke fusie zal er een verkrijgende en een verdwijnende vennootschap zijn. Daarbij worden in de praktijk vaak de begrippen "inbound" en "outbound" gebruikt. Het perspectief verschilt echter per land. Bijvoorbeeld: een Nederlandse BV die in een Duitse GmbH wordt gefuseerd, is vanuit Nederland 'outbound' maar vanuit Duitsland gezien "inbound". Dit blog beziet de fusie vanuit de Nederlandse situatie.
Fusievoorstel
Bij iedere fusie wordt een fusievoorstel opgesteld. De bijzonderheid is dat hier voor beide landen één en hetzelfde fusie voorstel wordt opgesteld dat voldoet aan de eisen in beide landen. Nauwkeurige afstemming tussen de betrokken partijen hierbij is noodzakelijk. Daarnaast zal dit fusievoorstel in beide talen moeten luiden. In de praktijk wordt vaak gewerkt met een kolommentekst. Ook de statuten van de verkrijgende vennootschap na de fusie moeten worden bijgevoegd, deze kunnen dus niet naderhand nog gewijzigd worden.
Algemene aandachtspunten
Het grote voordeel van een fusie is de overgang van het vermogen onder algemene titel. Er zijn geen afzonderlijke leveringshandelingen meer nodig. Ook bij een grensoverschrijdende fusie geldt een aantal algemene aandachtspunten zoals de gevolgen voor change of control bepalingen in deelnemingen, financieringen, verzekeringen.
Medezeggenschap van werknemers
Een aandachtspunt is de medezeggenschap van werknemers. De fusierichtlijn kent hiervoor speciale en complex te noemen voorschriften die duidelijk afwijken van een nationale fusie. De verschillende landen in de EU kennen verschillende medezeggenschapsregelingen. Zonder extra regeling zou een vorm van medezeggenschap kunnen verdwijnen als het ander land geen medezeggenschap zou kennen.
Hoofdregel is dat de medezeggenschapsregeling geldt waar de verkrijger is gevestigd. Dit is anders indien een fuserende vennootschap meer dan 500 werknemers kent of de medezeggenschap van de verkrijger afbreuk doet aan het wettelijk regime dat geldt bij de verdwijnende vennootschap. In die bijzondere situaties moet onderhandeling met een afvaarding van de werknemers worden gestart.
Uittreedrecht voor de minderheidsaandeelhouder
Er is bijzondere aandacht voor minderheidsaandeelhouders. Als zij tegen het voorstel zouden zijn, mogen zij uittreden. Minderheidsaandeelhouders kunnen een verzoek tot schadeloosstelling indienen. Een voorstel voor dit bedrag moet al in het voorstel zijn opgenomen en behoeft dus in een vroeg stadium reeds de aandacht. Een grensoverschrijdende fusie zal overigens vaak plaatsvinden tussen zustervennootschappen of moeder-dochtervennootschappen, waarbij de vraag naar het aandeelhouderschap minder van belang is.
De positie van schuldeisers
Als eerste geldt de gewone regeling van aankondiging van de fusie in een landelijk dagblad met de mogelijkheid van verzet door schuldeisers in Nederland bij de rechtbank. Daarnaast moet in de Staatscourant worden vermeld volgens welke regeling de rechten van schuldeisers kunnen worden uitgeoefend en waar zij kosteloos daarover inlichtingen kunnen verkrijgen.
Verloop van het fusieproces
Het gezamenlijke fusievoorstel wordt door de besturen van beide vennootschappen gedeponeerd conform de eigen voorschriften. In beide landen wordt dus de eigen fusieprocedure doorlopen. Voor Nederland betekent dit deponeren bij het handelsregister en aankondiging in een landelijk dagblad. Ook moet het voornemen van een grensoverschrijdende fusie in de Staatscourant worden medegedeeld.
Het besluit tot fusie wordt in ieder land genomen op de daarvoor bedoelde wijze. Dan kan de fusieakte worden opgemaakt.
De fusieakte en het attest
Bij de fusieakte zijn belangrijke verschillen tussen de inbound en outbound fusie. De rol van de notaris verschilt hierin. Bij een outbound fusie is een attest vereist waaruit blijkt dat aan de vormvoorschriften is voldaan en de eisen zijn nageleefd. In Nederland is een notaris bevoegd het attest af te geven. De fusie akte wordt in het buitenland gepasseerd. De fusie wordt van kracht op het tijdstip dat de buitenlandse wet dit bepaalt.
Bij een inbound fusie wordt de fusie akte door de Nederlandse notaris gepasseerd. De notaris zal zich voor de verdwijnende vennootschap baseren op het buitenlandse attest. De fusie wordt van kracht na het verlijden van de Nederlandse akte.
Inschrijven en uitschrijven bij het handelsregister
Ook een grensoverschrijdende fusie moet worden ingeschreven in het handelsregister. Bij een inbound fusie wordt de fusie ingeschreven in het Nederlanden handelsregister en dient hiervan opgave te worden gedaan aan het buitenlandse handelsregister. Bij een outbound fusie zal een bewijs van het buitenlandse register over de fusie moeten worden overlegd, waarna uitschrijving in Nederland kan plaatsvinden.
Slot
Een grensoverschrijdende fusie biedt interessante mogelijkheden, maar kent bijvoorbeeld bij medezeggenschap en minderheidsaandeelhouders de nodige aandachtspunten. Tijdige afstemming met adviseurs in het buitenland is nodig. Wij ondersteunen u hierbij graag.