Geplaatst op 1 mei 2015 16:03
Europese rechter doet uitspraak over woekerpolis
Op 29 april 2015 heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU) antwoord gegeven op een prejudiciële vraag, die in een procedure omtrent woekerpolissen tegen Nationale Nederlanden (NN) door de Rechtbank te Rotterdam is gesteld. Het arrest is van belang voor verzekeraars en verzekeringnemers van woekerpolissen.
Wat zijn woekerpolissen?
Woekerpolissen zijn verzekeringen, waarbij een relatief groot deel van de premie is bestemd voor de kosten van de verzekeraar, en (dus) een klein(er) deel van de premie wordt geïnvesteerd in beleggingen. Volgens de zogenoemde Derde levensrichtlijn (Richtlijn 92/96/EEG) is de verzekeraar verplicht bepaalde informatie te verstrekken aan de verzekeringnemer voor het sluiten van de verzekering. In 1998 is de richtlijn omgezet in Nederlandse wetgeving. De richtlijn is inmiddels vervangen door een andere regeling, Solvabiliteit II (2009/138/EG).
De procedure
Aan Van Leeuwen was ook een woekerpolis verstrekt. In 1999 sloot Van Leeuwen een beleggingsverzekering af bij NN. Voor het sluiten van de verzekering verstrekte NN drie voorbeelden van rendementen behaald met beleggingsverzekeringen. Zij gaf daarbij aan dat deze rendementen afhankelijk waren van het rendement op de beleggingen, verminderd met risicopremies, dekkings- en beheerskosten. Echter, een duidelijk overzicht van alle kosten en premies ontbrak. Van Leeuwen ontdekte in 2008 dat bijna 60% van de betaalde premies niet voor beleggingen was gebruikt, maar door NN als kosten was ingehouden.
In de daarop volgende procedure tussen Van Leeuwen en NN heeft de rechter op 28 november 2012 vastgesteld dat de door NN verstrekte informatie aan de wettelijke eisen voldeed, maar dat zij op grond van het ongeschreven recht meer informatie had moeten verstrekken. De rechter vroeg vervolgens aan het HvJEU of het in strijd is met de richtlijn, dat het Nederlandse ongeschreven recht een verzekeraar verplicht een verzekeringnemer naast de wettelijke verplichte informatie aanvullende informatie te verstrekken.
Het oordeel van de Europese rechter
De Advocaat-Generaal (A-G) bij het HvJEU kiest de zijde van Van Leeuwen. Zij stelt dat de richtlijn niet verhindert, dat lidstaten door ongeschreven regels verzekeraars kunnen verplichten de verzekeringnemer aanvullende informatie te verstrekken. Op grond van de wet was NN verplicht Van Leeuwen van tevoren duidelijk en nauwkeurig in te lichten over de wijze waarop de premie zou worden besteed. Na deze conclusie keken de verzekeraars en verzekeringnemers met spanning uit naar de uitspraak van het HvJEU.
Het HvJEU is terughoudender dan de A-G in haar opvattingen. Zij stelt dat de richtlijn zich er niet tegen verzet dat lidstaten verzekeraars op grond van algemene beginselen van intern recht verplichten verzekeringnemers bepaalde informatie te verstrekken, in aanvulling op de informatievereisten van wettelijke voorschriften.
De aanvullende informatie moet echter wel duidelijk en nauwkeurig zijn, en zij moet noodzakelijk zijn voor een goed begrip door de verzekeringnemer van de wezenlijke bestanddelen van de verbintenis. De verplichting tot het verstrekken van aanvullende informatie moet ten slotte door de verzekeraar met voldoende mate van voorspelbaarheid kunnen worden vastgesteld.
Gevolgen voor verzekeringnemers en verzekeraars
De uitspraak wordt door zowel verzekeringnemers als verzekeraars positief uitgelegd. De verzekeraars wijzen er op dat de wettelijke voorschriften voorop staan. Verzekerden benadrukken dat het ongeschreven recht, zoals het zorgvuldigheidsbeginsel, deze wettelijke voorschriften verder kan aanvullen en inkleuren. In ieder geval geldt dat door deze uitspraak nog geen einde is gemaakt aan de individuele woekerpolisdossiers. Nog steeds zal de rechter per geval moeten beoordelen of in de concrete omstandigheden de verzekeraar aan haar verplichting heeft voldaan.
KienhuisHoving heeft ervaring met de beoordeling van verzekeringsdossiers. Heeft u vragen, neemt u dan contact op met de sectie Banking & Finance van KienhuisHoving.
(Blog oud-medewerker M. Tjon Akon, specialisme Banking & Finance)